ในความเข้าใจทั่วไป หลายคนจะรู้จักคำว่า “ซาโยนาระ” ในฐานะคำพูดไว้เวลาจะลาคู่สนทนา แต่พอได้เข้าไปเรียนหรือทำงานกับคนญี่ปุ่นจริง ๆ มีน้อยครั้งที่เราจะได้ยินคำว่า “ซาโยนาระ” กัน เพราะอะไร? ไปดูกัน
รู้จักคำว่า “ซาโยนาระ” กัน
ซาโยนาระ (さよなら, さようなら) เป็นคำที่ย่อมาจากคำว่า “ซาโยนาราบะ” (さようならば) เป็นคำที่ใช้เมื่อผู้พูดต้องการบอกลา ในอดีตใช้คู่กับคำว่า “โกะคิเก็นโย” (ごきげんよう) หรือ “โนจิโฮโดะ” (後ほど) ฯลฯ ที่เป็นคำบอกลาเช่นกัน แต่ภายหลังมักใช้คำว่า “ซาโยนาระ” เดี่ยว ๆ จนเป็นที่ใช้กันทั่วไปอย่างที่เห็น (精選版 日本国語大辞典, 2005)
ซึ่งในโรงเรียนประถมของญี่ปุ่น เราจะเห็นเด็ก ๆ นักเรียนบอกลาคุณครูกันหลังเลิกเรียนว่า “ซาโยนาระ” กันเป็นปกติ แต่ทำไมเราถึงไม่ค่อยเห็นคนญี่ปุ่นพูดคำนี้กันในบริบทอื่นในชีวิตประจำวัน?
ทำไมคนญี่ปุ่นไม่ค่อยบอกลาว่า “ซาโยนาระ” ?
คำตอบคือ เพราะ “ซาโยนาระ” เป็นคำบอกลาที่ให้ความรู้สึกว่า “ (อาจ) จะไม่ได้เจอกันอีกแล้ว” นั่นเอง ดังนั้นเราจึงเห็นการใช้คำนี้ในการบอกลาซึ่งเป็นการจากลาที่จะไม่ได้พบกันอีกนาน หรือไม่ได้พบกันตลอดไป เช่นการบอกลาผู้เสียชีวิตในงานพิธีศพเป็นต้น อีกทั้งถ้าจู่ ๆ เราบอก “ซาโยนาระ” กับเพื่อนหรือคนใกล้ชิดที่ไม่ว่ายังไงก็ได้เห็นหน้าค่าตากันทุกวัน ก็อาจจะมีสะดุ้งกันได้
ถ้าไม่พูดว่า “ซาโยนาระ” จะใช้คำไหนบอกลาได้บ้าง?
ในภาษาญี่ปุ่นมีคำอยู่มากมายที่ใช้บอกลาแทน “ซาโยนาระ” ได้ เช่น
1. บายบาย (バイバイ, baibai)
บ๊ายบาย
2. จาเนะ (じゃあね, jaa ne)
แล้วเจอกัน
3. มาตะเนะ (またね, mata ne)
แล้วเจอกัน
4. มาตะคนโดะ (また今度, mata kodo)
ไว้เจอกันครั้งหน้า
5. มาตะ (また) + เวลาที่จะเจอ
ไว้เจอกันตอน…
เช่น มาตะ ไรชู (また来週, mata raishuu) ไว้เจอกันสัปดาห์หน้า
6. ชิทสึเรชิมัส (失礼します, shitsurei shimasu)
ขออนุญาต (ใช้เมื่อวางสายโทรศัพท์ หรือเมื่อต้องการขอตัวออกจากสถานที่หนึ่ง ๆ เป็นต้น)
7. โอะ ซาคินิ ชิทสึเรชิมัส (お先に失礼します, osakini shitsurei shimasu)
ขอตัวกลับก่อน (ใช้เมื่อขอกลับก่อนในที่ทำงาน)
8. โอะสึคาเระซามะ เดส (お疲れ様です, otsukare-sama desu)
ขอบคุณสำหรับการทำงานที่เหนื่อยมาทั้งวัน (ใช้ในบริบทที่ทำงาน)
และทั้งหมดนี้คือเกร็ดเล็ก ๆ เกี่ยวกับคำว่า “ซาโยนาระ” หนึ่งในคำญี่ปุ่นที่คนไทยเราคุ้นเคยกันดี และตัวอย่างสารพัดคำลาในชีวิตประจำวันของคนญี่ปุ่นที่ใช้บอกลาได้ไม่มีเขิน
นอกจากซาโยนาระแล้ว อีกคำหนึ่งที่คนไทยคุ้นหูกันดีคงไม่พ้นคำว่า “อิรัชชัยมาเสะ” ซึ่งมีให้ได้ยินทุกครั้งที่ก้าวเข้าร้านอาหารญึ่ปุ่น ไม่ว่าจะที่ประเทศญี่ปุ่นหรือในประเทศไทยบ้านเรา แต่รู้ไหม? ว่าพนักงานสตาร์บัคส์ที่ญี่ปุ่นจะไม่ทักลูกค้าว่า “อิรัชชัยมาเสะ” กัน? มาหาคำตอบกันได้ที่นี่
