เพื่อน ๆ เคยสังเกตไหมคะว่าชื่อเรือของญี่ปุ่นมักจะมีคำว่า “มารุ” (丸) ต่อท้ายเสมอ ไม่ว่าจะเป็น นิปปอนมารุ มาชุมารุ ฮาโกเนะมารุ ซุยโยมารุ และอีกมากมายหลายลำ มารุคำนี้มีที่มาจากอะไร ทำไมถึงต้องใช้กับชื่อเรือ เราไปเรียนรู้ประวัติศาตร์ที่มาของคำคำนี้กันค่ะ
เรือฝึกของสถาบันฝึกอบรมการเดินเรือในญี่ปุ่นล้วนมีคำว่า “มารุ” อยู่ในชื่อทั้งสิ้น เช่น นิปปอนมารุ (にっぽん丸), ไคโอมารุ (海王丸), โฮคุโตะมารุ (北斗丸), ไทเซย์มารุ (大成丸), กิงกะมารุ (金華丸), เซอุนมารุ (青雲丸) นอกจากนี้ ยังมี ฮิคาวะมารุ (氷川丸) ซึ่งจัดแสดงอยู่ที่สวนสาธารณะยามาชิตะในโยโกฮาม่า ดังนั้นเราจะเห็นได้ว่ามีเรือจำนวนมากที่มีคำว่ามารุอยู่ในชื่อ
แม้ทฤษฎีต่าง ๆ เกี่ยวกับที่มาของคำว่า “มารุ” จะมีมาตั้งแต่สมัยโบราณแล้วแต่ก็ยังไม่เป็นที่ชัดเจนมากนักเท่าไร แต่ก็มีทฤษฎีหนึ่งที่ได้รับการสนับสนุนมากที่สุดจากบรรดานักวิจัยเช่นกัน ซึ่งนั่นก็คือทฤษฎี ชื่อเล่น ซึ่งทฤษฎีนี้กล่าวว่ามีที่มาจากคำว่า “มารุ” ที่ใช้เป็นชื่อในวัยเด็กของเด็กผู้ชายสมัยก่อน
ทฤษฎีว่าด้วยเรื่องของ “ชื่อเล่น”
กล่าวกันว่า “มารุ” ถูกใช้เป็นชื่อในวัยเด็กของเด็กผู้ชายญี่ปุ่นมาตั้งแต่สมัยมุโรมาจิแล้ว ดั้งเดิมนั้นมาจากคำว่า “มาโระ” ซึ่งใช้เป็นชื่อผู้ชายมาตั้งแต่สมัยโบราณ ตัวอย่างของชื่อคนที่มีคำว่ามาโระ ได้แก่กวีผู้โด่งดัง คากิโนะโมโต โนะ ฮิโตะมาโระ (柿本人麻呂) และ ทากาฮาชิ โนะ มุชิมาโระ (高橋虫麻呂) นอกจากนี้ยังมี อาเบะ โนะ นากามาโระ (阿倍仲麻呂) ซึ่งเป็นทูตญี่ปุ่นที่เดินทางไปยังราชวงศ์ถังของจีน
ทั้งนี้แม้คำว่ามาโระจะมักถูกใช้เป็นชื่อบุคคล แต่ในสมัยเฮอันก็พบตัวอย่างของการนำมาใช้กับสิ่งอื่นที่ไม่ใช่คนด้วยเช่นกัน ตัวอย่างเช่น ในบทประพันธ์หนังสือข้างหมอน (枕草子 Makura no Soshi) มีปรากฎในชื่อสุนัขว่า โอคินะมาโระ อีกทั้งในหนังสือรวมกลอนคาโยชู ยังปรากฏคำว่า อินาโกะมาโระ (อินาโกะแปลว่าตั๊กแตนยักษ์) ซึ่งการต่อท้ายด้วยมาโระเป็นการแสดงความรักใคร่หรือการให้ความสำคัญ
เมื่อถึงสมัยมุโรมาจิ จากมาโระก็ได้เปลี่ยนเป็นมารุ และใช้เป็นชื่อในวัยเด็กของเด็กผู้ชายเป็นหลัก แต่ก็มีการใช้กับสิ่งอื่นที่ไม่ใช่ชื่อคน อย่างเช่นเรียกดาบว่า นุคิมารุ (抜丸) เรียกโคโตะ (เครื่องดนตรีโบราณของญี่ปุ่น) ว่า เทะฮิคิมารุ (てひきまる) จะเห็นได้ว่ามาโระที่เป็นคำดั้งเดิมก็ไม่ได้ใช้แค่เพียงชื่อบุคคลเท่านั้นแต่ยังใช้กับชื่อสัตว์ด้วย และเมื่อเปลี่ยนเป็นคำว่ามารุ ก็ไม่ได้ใช้แค่กับชื่อบุคคลเช่นกัน
เมื่อ “มารุ” ปรากฏในชื่อเรือญี่ปุ่น
สำหรับการใช้ในชื่อเรือ หลักฐานเก่าแก่ที่สุดที่ค้นพบได้คือจากวรรณกรรมกิเคคิ ซึ่งเป็นวรรณกรรมเกี่ยวกับสงครามของโยชิทสึเนะซึ่งว่ากันว่าเขียนขึ้นก่อนช่วงกลางสมัยมุโรมาจิ นั่นคือชื่อเรือ ทสึกิมารุ (月丸) ทำให้เชื่อได้ว่าในสมัยมุโรมาจิมีการใช้คำว่ามารุในชื่อเรือกันแล้ว
มีทฤษฎีหนึ่งที่น่าสนใจไม่แพ้กันคือทฤษฎีโทอิมารุ ระบุว่าในสมัยโบราณบรรดาผู้ค้าส่งจะถูกเรียกกันว่า โทอิมารุ (問丸) จนเริ่มมีการใช้คำว่ามารุกับเรือของบรรดาโทอิมารุไปด้วย ต่อมาในสมัยเมจิก็เกิดข้อกำหนดเกี่ยวกับเรือว่าให้ใช้คำว่ามารุลงไปในชื่อเท่าที่จะได้ ทำให้เรือหลายลำที่สร้างขึ้นใหม่หลังจากนั้นก็เริ่มมีคำว่ามารุอยู่ในชื่อเรือและเป็นที่แพร่หลาย แต่สุดท้ายข้อกำหนดนี้ก็ถูกยกเลิกไปในปี 2001
เราได้เรียนรู้ว่าคำว่า “มารุ” มีการเปลี่ยนแปลงทางประวัติศาสตร์และมีการใช้งานอย่างไร แต่คำว่ามารุถูกนำมาใช้เป็นชื่อสิ่งของอื่น ๆ และชื่อเรือได้อย่างไรนั้นยังไม่มีข้อมูลที่ถูกต้องแน่ชัด มีเพียงทฤษฎีที่เกิดจากการคิดวิเคราะห์เท่านั้น แต่ความสนุกของการค้นคว้าประวัติศาสตร์ก็คือการได้เรียนรู้เรื่องราวที่เราอาจจะไม่เคยนึกถึงมาก่อนเลยก็เป็นได้ค่ะ
สรุปเนื้อหาจาก kotobaken
