ตั้งแต่สมัยโบราณกาล ชาวจีนมีความเชื่อว่า ท้องฟ้าได้รับการปกป้องคุ้มครองโดย “เหล่าสัตว์เทพทั้ง 4″ และทฤษฎีนี้มักถูกนำมาใช้กับศาสตร์ต่าง ๆ เช่น ดาราศาสตร์ โหราศาสตร์ หรือ ฮวงจุ้ย และประเทศญี่ปุ่นเองก็รับอิทธิพลความเชื่อเรื่องตำนานสัตว์เทพทั้ง 4 ได้แก่ เต่านิล หงส์แดง มังกรฟ้า และ เสือขาว มาจากจีนด้วยเช่นกัน เพียงแต่เปลี่ยนจากปกป้องท้องฟ้าเป็นตัวเมืองเกียวโต
สัตว์เทพจตุรทิศคือใคร?
ย้อนกลับไปยุคสมัยเฮอัน ช่วงที่จะมีการย้ายเมืองหลวงจากนะงะโอกะเคียวไปยังเฮอันเคียวจึงมีการมาเยี่ยมชมพื้นที่ดูว่าเมืองเกียวโตเหมาะสมที่จะเป็นเมืองหลวงหรือไม่ ด้วยการทำนายดวงชะตา และพิจารณาจากข้อมูลการย้ายเมืองหลวงหลายครั้งในอดีต
แนวคิดเรื่องฮวงจุ้ยของจีนมีอิทธิพลอย่างมากในพื้นที่เกียวโต ตามความเชื่อเรื่องฮวงจุ้ยของคนจีนนั้นเชื่อว่า สิ่งก่อสร้างที่ดีควรมีสภาพแวดล้อมที่ประกอบด้วยสัตว์เทพทั้ง 4 ว่ากันว่าสถาปัตยกรรมสไตล์เกียวโตเองก็มีรากฐานมาจากแนวคิดนี้ ทำให้เกียวโตเป็นดินแดนแห่งสัตว์เทพศักดิ์สิทธิ์ทั้ง 4 ซึ่งเป็นตัวแทนของทิศและสีที่แตกต่างกัน อันได้แก่ เกมบุ (เต่าดำ), ซูซาคุ (หงส์แดง), มังกรเขียว (เซริว) และ เบียคโกะ (เสือขาว) ทำหน้าที่คุ้มครองเมืองเกียวโต
1. เกมบุ (玄武)
เต่าดำ เป็นสัตว์เทพแห่งทิศเหนือ สีประจำทิศคือสีดำ ถือว่าเป็นตัวแทนของฤดูหนาว มีจุดเด่นคือเป็นเต่าขายาวที่มีงูพันรอบ ใครที่มาเกียวโตทางตอนเหนือต้องมาสักการะศาลเจ้าอันโด่งดัง นั่นก็คือ ศาลเจ้าคาโมะ (Kamo Wakeikazuchi Jinja Shrine)
2. ซูซาคุ (朱雀)
หงส์แดง หรือ นกฟีนิกซ์ เป็นสัตว์เทพแห่งทิศใต้ สีประจำทิศคือสีแดงชาด ถือว่าเป็นตัวแทนของฤดูร้อน และหากพูดถึงศาลเจ้าหรือวัดทางทิศใต้ของเกียวโตก็ต้อง ศาลเจ้าโจนางุ (Jonangu)
3. เซริว (青龍)
มังกรฟ้า เป็นสัตว์เทพแห่งทิศตะวันออก สีประจำทิศคือสีฟ้า ถือว่าเป็นตัวแทนของฤดูใบไม้ผลิ สำหรับสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ทางทิศตะวันออกต้องที่ ศาลเจ้ายาซากะ (Yasaka Shrine) เลยค่ะ
4. เบียคโกะ (白虎)
เสือขาว เป็นสัตว์เทพทิศตะวันตก มีสีประจำทิศคือสีขาว ถือว่าเป็นตัวแทนของฤดูใบไม้ร่วง ใครที่มาเกียวโตแล้วมีโอกาสไปเที่ยวทางฝั่งตะวันตกต้องมาที่ ศาลเจ้ามัตสึโนะโอะไทฉะ (Matsunoo Taisha Shrine)
พออ่านมาถึงตรงนี้แล้ว อาจมีคนที่สงสัยว่า ตรงกลางมีสัตว์ประจำทิศด้วยหรือไม่ คำตอบคือมีค่ะ บางความเชื่อกล่าวว่ามีสัตว์เทพตัวที่ 5 อยู่ตรงจุดศูนย์กลางของสัตว์เทพทั้ง 4 ทิศนี้ นั่นก็คือ มังกรทอง (黃龍) ซึ่งเป็นศูนย์กลางของจักรวาลทั้งหมด
อย่างไรก็ตาม แม้สัตว์เทพเหล่านี้จะเป็นตำนานที่เล่าขานสืบต่อกันมาหลายพันปี แต่ถึงเวลาผ่านไปก็ยังคงอยู่รอบตัวเรานะคะ เพียงแต่วิธีการบอกเล่าจะเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย อย่างน้อย ๆ สาวกคอการ์ตูนญี่ปุ่นต้องเคยเห็นผ่านตามาอย่างแน่นอน ในอนิเมะเรื่องดังอย่าง เบย์เบลด หรือ ดิจิมอน ก็มีปรากฏให้เห็น เพื่อน ๆ ลองสังเกตในอนิเมะหรือเกมญี่ปุ่นดูดี ๆ สิคะ รับรองจะต้องมีหลายเรื่องที่เชื่อมโยงกับสัตว์เทพทั้ง 4 นี้แน่นอนค่ะ
ที่มา: kyoto-miyaby , kyotonikanpai
