อุตากิ (御嶽) คือชื่อเรียกสถานประกอบพิธีกรรมทางความเชื่อ ริวกิวชินโต (琉球神道) ซึ่งมีแก่นสำคัญในการบูชาเคารพสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ ในธรรมชาติไม่ว่าจะเป็นบรรพบุรุษ เทพเจ้าหรือแม้แต่ภูตผี
บริเวณอุตากิจะมีส่วนที่เรียกว่า “อิบิ” (イビ) ซึ่งมักถูกล้อมรอบไปด้วยต้นไม้หรือหินขนาดใหญ่ เราเชื่อกันว่าพื้นที่ดังกล่าวนั้นเป็นเสมือนสถานที่จุติของเทพธิดาที่จะลงมาจากสวรรค์ในช่วงงานเทศกาลรื่นเริง เราจะสังเกตเห็นว่าบริเวณด้านหน้าของอิบิจะมีแท่นหินและกระถางธูปถูกวางเอาไว้เพื่อใช้ทำพิธีอัญเชิญเทพธิดา ซึ่งเราจะเรียกส่วนนี้ว่า “อิบินูเม” (イビヌメー)
ดินแดนศักดิ์สิทธิ์ท่ามกลางสุสาน
อุตากิส่วนใหญ่มักตั้งอยู่ในพื้นที่หุบเขา ป่า แม่น้ำ หรือบนเกาะ โดยหากจะมองถึงที่มาของอุตากิแต่ดั้งเดิมนั้นเราคงต้องย้อนไปถึงความเชื่อของโอกินาว่าในเรื่องของการบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ชาวโอกินาว่าเชื่อเรื่องโลกหลังความตายและมีมุมมองในเรื่องนี้อย่างหลากหลาย ยกตัวอย่างเช่น บนเกาะคุดากะ (久高島) จะมีทางเข้าสุสานแห่งหนึ่งซึ่งเชื่อกันว่านี่คือเขตแดนระหว่างคนเป็นกับคนตาย ความเชื่อเรื่องของวิญญาณบรรพบุรุษดังกล่าวส่งผลให้พื้นที่อุตากิโดยรอบนั้นเต็มไปด้วยสุสานของผู้คนในหมู่บ้านละแวกใกล้เคียง เพราะเชื่อกันว่าวิญญาณบรรพชนทั้งหลายจะคอยปกปักรักษาผู้คนบนเกาะจากภัยอันตรายทั้งปวง
อุตากิคือพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ของหญิงสาว
ในการไปสักการะอุตากิมีจุดที่ต้องระวังอยู่อย่างหนึ่ง นั่นคือเรื่องของความเชื่อดั้งเดิมของริวกิวชินโต ซึ่งเชื่อกันว่ามีแต่หญิงสาวเท่านั้นที่ได้รับการอนุญาตให้ปรนนิบัติเทพเจ้า ดังนั้นในอุตากิหลายแห่งจึง ห้ามไม่ให้ผู้ชายเข้า แม้ในปัจจุบันจะเริ่มมีการอะลุ่มอล่วยในบางพื้นที่บ้างแล้ว แต่ก็ยังนับว่าน้อยมาก ดังนั้นคุณผู้ชายท่านใดต้องการไปเที่ยวควรศึกษาข้อมูลอุตากิแห่งนั้นให้ดีก่อนนะคะ
เส้นทางแสวงบุญอุตากิ
อย่างที่ได้กล่าวไปข้างต้นว่ากิจกรรมที่พบเห็นได้บ่อยนั่นคือการตระเวนไปสักการะอุตากิตามจุดต่าง ๆ หรือที่เรียกกันว่า “การแสวงบุญ” นั่นเอง สำหรับข้อมูลต่อจากนี้ เราจะมายกตัวอย่าง 5 เส้นทางแสวงบุญอุตากิที่สำคัญ ๆ ให้ดูกันค่ะ
1. 9 อุตากิเริ่มต้นแห่งริวกิว
9 อุตากิเริ่มต้นแห่งริวกิว (琉球開闢九御嶽) หมายถึงอุตากิ 9 แห่งซึ่งถูกสร้างขึ้นมาโดย เทพอามามิคิโยะ (アマミキヨ) เทพเจ้าแห่งการริเริ่มโดยจุดกำเนิดมาจากการที่เทพแห่งดวงอาทิตย์สั่งให้อามามิคิโยะไปสร้างเกาะขึ้นมา อามามิคิโยะจึงดลบันดาลเกาะโอกินาว่าขึ้นโดยแบ่งเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ 9 แห่ง และป่าอีก 7 แห่ง ซึ่งพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ดังกล่าวที่อามามิคิโยะได้สร้างไว้ก็ได้ถูกสืบทอดมารุ่นสู่รุ่นและกลายมาเป็นอุตากิที่สำคัญที่สุดของศาสนาริวกิวชินโต
ในบรรดา 9 แห่งนี้ อุตากิที่สำคัญที่สุด คือ เซฟาอุตากิ (斎場御嶽) ของเมืองนันโจ (南城市) โดยมักจะถูกใช้เป็นสถานที่ประกอบพิธีเปิดตัวนักบวชหญิงสูงสุดของริวกิวชินโต ซึ่งเรียกกันว่า คิโคเอะ-โอกิมิ (聞得大君)
2. อุตากิโอมาวาริตะวันออก
ทิศตะวันออกถือเป็นทิศศักดิ์สิทธิ์ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นทิศของนิไรคาไน (ニライカナイ) โดยจุดกำเนิดของเส้นทางแสวงบุญอุตากิโอมาวาริตะวันออกนั้นเชื่อกันว่ากำเนิดมาจากชนชั้นราชวงศ์แล้วจึงค่อยแพร่หลายลงมายังชนชั้นซามูไรและชาวบ้านทั่วไป โดยจุดเริ่มของเส้นทางนี้มักจะเริ่มกันที่โซโนะเฮียงอุตากิ (園比屋武御嶽)
3. อุตากินาคิจิน
นาคิจินนุบุอิ (今帰仁上り) เป็นเส้นทางแสวงบุญอุตากิในเขตนาคิจิน มีศูนย์กลางอยู่ที่มอนชู (門中) จุดกำเนิดของเส้นทางแสวงบุญนี้ไม่ปรากฏชัดเจนมากนัก แต่ในสมัยก่อนเกาะอิเสะ (伊是名島) และเกาะอิเฮยะ (伊平屋島) เป็นต้นกำเนิดของราชวงศ์ริวกิว นาคิจินซึ่งเป็นเมืองหลวงในขณะนั้นจึงเชื่อกันว่าเป็นรากเหง้าของชนชั้นซามูไร เส้นทางแสวงบุญอุตากินาคิจินจึงอาจกำเนิดขึ้นมาจากกลุ่มคนเหล่านี้
อุตากิที่สำคัญของเส้นทางนี้ก็จะมีอาทิเช่น ศาลเจ้าแห่งไฟ (火の神の祠) และ คุโบอุตากิ (クボウ御嶽)
4. อุตากิหมู่เกาะซากิชิมะ
หมู่เกาะซากิชิมะ(先島諸島) มีอุตากิกระจายตัวอยู่หลายแห่งนับตั้งแต่ก่อนถูกยึดครองโดยจักรพรรดิ อีกทั้งบนเกาะยาเอะยามะ (八重山列島) มีสุสานที่ต่อมากลายเป็นอุตากิอยู่ค่อนข้างเยอะ อุตากิบนเกาะยาเอะยามะจะไม่ได้เรียกว่าอุตากิแต่จะเรียกว่า อง (おん) หรือ วัน (わん) ตัวอย่างของอุตากิที่สำคัญของสายนี้จะเป็น ฮาริมิสุ อุตากิ (漲水御嶽)
5. หมู่เกาะอามามิ
หมู่เกาะอามามิ (奄美群島) ต่างจากเส้นทางแสวงบุญอื่นๆ ตรงที่จะไม่เรียกพื้นที่สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ว่าอุตากิแต่จะมีสถานที่ที่เรียกว่า อะมันเดย์ (アマンデー) ที่คล้ายกับ เซฟาอุตากิ นอกจากนี้ยังมีภูเขาที่มีชื่อเสียงอย่างโอกามิ (拝み山) และ ทาเทกามิ (立神) ให้แวะไปชม
การผสมผสานระหว่างความลึกลับกับความศักดิ์สิทธิ์ไว้ในที่เดียวกัน ทำให้อุตากิดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งในเชิงการเที่ยวชมธรรมชาติและการตระเวนไปตามเส้นทางแสวงบุญ นอกจากนี้ยังเป็นศูนย์กลางการจัดงานเทศกาลตลอดทั้งปีของภูมิภาค หากมีโอกาสไปโอกินาว่าก็อยากให้ลองไปสัมผัสความลึกลับด้วยตัวเองนะคะ
ที่มา : oki-park.jp ja.wikipediaฃ kotobank.jp
