冷たい (tsumetai) เป็นคำศัพท์ง่าย ๆ ที่พบเจอได้บ่อย มีความหมายว่า เย็น ใช้กับอุณหภูมิของสิ่งต่าง ๆ ที่เราสัมผัสได้ แต่รู้ไหมคะว่าประวัติของคำนี้สามารถย้อนไปได้ไกลถึงสมัยเฮอัน แถมยังมีที่มาที่คาดไม่ถึงอีกด้วย รับรองว่าต้องว้าวแน่นอน ลองไปดูกันค่ะ!
ที่มาของคำว่า 冷たい (tsumetai) มาจากเล็บ!?
มีทฤษฎีที่น่าเชื่อถืออยู่ว่าที่มาของคำว่า 冷たい (tsumetai) มาจาก 爪が痛い (tsume ga itai : เจ็บเล็บ) เนื่องจากว่าตั้งแต่สมัยโบราณ เมื่อถึงฤดูหนาวก็จะหนาวเย็นยะเยือกจนทำให้รู้สึกเจ็บปวดทั้งนิ้วมือนิ้วเท้าไปถึงเล็บ ในอดีตจึงใช้คำว่า 爪痛し (tsume itashi) เพื่อบรรยายในความหมายว่า “หนาวอย่างเจ็บปวด” แต่ต่อมาก็ค่อย ๆ เปลี่ยนเป็น つめたし (tsume tashi) จนกลายเป็น 冷たい (tsumetai) อย่างที่ทุกคนคุ้นเคยในปัจจุบัน
อย่างที่กล่าวไปว่าเดิมทีเป็นคำที่ใช้อธิบายความรู้สึกว่า “หนาวมาก” แต่เมื่อเวลาผ่านไปก็กลับกลายเป็นคำที่ใช้อธิบายถึงความเย็น (อุณหภูมิของอากาศหรืออุณหภูมิของบางสิ่งบางอย่าง)
มีอีกความหมายคือ “เย็นชา”
นอกจากจะเป็นคำที่ใช้อธิบายอุณหภูมิอากาศหรืออุณหภูมิของสิ่งต่าง ๆ แล้ว ต่อมาก็มีการใช้เพื่ออธิบายท่าทีหรือลักษณะนิสัยว่า “เย็นชา” ได้อีกด้วย เช่น Aさんの態度が冷たい (A san no taido ga tsumetai : คุณเอมีท่าทีเย็นชา) ซึ่งจริง ๆ แล้วการใช้ในความหมายว่าเย็นชานั้นก็มีมาตั้งแต่โบราณด้วยเช่นกัน ไม่ใช่ว่าเพิ่งมีในสมัยปัจจุบัน
นอกจากนี้ยังมีทฤษฎีที่ว่า 冷たい (tsumetai) ที่มีความหมายว่าเย็นชา แต่เดิมมาจากคำว่า つまべたし (tsumabetashi) เพราะอย่างในเก็นจิโมโนกาตาริ งานเขียนชื่อดังในสมัยเฮอันของมุราซากิ ชิคิบุ ก็ใช้คำว่า つまべたし เพื่ออธิบายอารมณ์ความรู้สึกเย็นชา ไม่แยแส ไม่สนใจใยดี
ค้นพบจากหนังสือสมัยเฮอัน
คำว่า 冷たい (tsumetai) อาจมีการใช้กันมาเนิ่นนานกว่านี้ แต่ยุคสมัยที่เก่าที่สุดที่ค้นพบการใช้คำนี้คือสมัยเฮอัน มีปรากฏในหนังสือข้างหมอน (枕草子 : makura no soushi) บทประพันธ์ของเซ โชนากง ที่บันทึกเหตุการณ์ต่าง ๆ ในราชสำนักสมัยเฮอัน เช่น
「寒く冴えこほりて、打ちたる衣もつめたう、扇持ちたる手も冷ゆるともおぼえず。」
(Samuku sae kohorite, uchitaru kinu mo tsumetau, ougi mochitaru te mo hiyurutomo oboezu.)
อากาศหนาวจัด เสื้อผ้าก็เย็น มือที่ถือพัดก็เย็นจนไม่รู้สึก
รวมถึงยังปรากฎคำว่า つめたき (tsumetaki) อีกด้วย
「いとつめたきころなれば、さし出でさせ給へる御手のはつかに見ゆるが・・・」
(Ito tsumetaki koro nareba, sashide desase tamaheru ote no ha tsukani miyuru ga...)
เป็นช่วงที่หนาวมาก จึงเห็นมือยื่นออกมาจากแขนเสื้อเพียงเล็กน้อย...
บางครั้งคำศัพท์ง่าย ๆ ที่เราคุ้นเคย พอได้รู้ที่มาของคำเหล่านี้ก็น่าทึ่งไม่น้อยเลยทีเดียว แบบนี้ถ้าไปเจออากาศหนาว ๆ เย็น ๆ ก็ต้องนึกถึงคำว่าเจ็บเล็บขึ้นมาแน่นอน55555
สรุปเนื้อหาจาก fundo
