ภาษาญี่ปุ่น นอกจากจะมีคำยืมจากภาษาอังกฤษแล้วยังมีคำยืมจากภาษาเยอรมันอีกด้วย ตั้งแต่คำศัพท์ที่พบได้ทั่วไปในชีวิตประจำวัน ไปจนถึงคำศัพท์เฉพาะทาง การแพทย์ การเมือง เศรษฐกิจ โดยว่ากันว่าการแลกเปลี่ยนระหว่างญี่ปุ่นกับเยอรมันนั้น เริ่มต้นขึ้นในปี 1861 จากการทำสนธิสัญญาไมตรีและการพาณิชย์กับประเทศรัสเซียในขณะนั้น
ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ญี่ปุ่นจึงใช้ประเทศนี้เป็นต้นแบบในการพัฒนาประเทศ ทำให้มีการหยิบยืมภาษาเยอรมันในด้านต่าง ๆ เช่น การเมือง วิชาการ วัฒนธรรม กีฬา และอีกมากมายมาใช้ในภาษาญี่ปุ่น วันนี้เราจะพาไปดูกันว่ามีศัพท์ญี่ปุ่นคำไหนได้บ้างที่มาจากภาษาเยอรมัน โดยบางคำเราอาจจะเคยคิดว่ามาจากภาษาอังกฤษก็เป็นได้นะ
1. คำศัพท์เกี่ยวกับการแพทย์
ในช่วงศตวรรษที่ 19 ถึงต้นศตวรรษที่ 20 มาตรฐานทางการแพทย์ของบรรดาประเทศที่ใช้ภาษาเยอรมันนั้น ถือว่าอยู่ในระดับท็อปโลกและมีอิทธิพลอย่างแท้จริง นั่นจึงทำให้ภาษาญี่ปุ่นเอง ก็หยิบยืมคำศัพท์ทางการแพทย์จากภาษาเยอรมันมาใช้เป็นส่วนใหญ่เช่นกัน ทั้งนี้ คำศัพท์หลายคำนั้นก็มีรากฐานมาจากภาษากรีกและละตินอีกที
ตารางเทียบศัพท์ทางการแพทย์ภาษาญี่ปุ่น ภาษาเยอรมัน และภาษาอังกฤษ
| ภาษาญี่ปุ่น | คำอ่าน | ภาษาเยอรมัน | ภาษาอังกฤษ | คำแปล |
|---|---|---|---|---|
| アレルギー | arerugii | Allergie | allergy | ภูมิแพ้ |
| ウイルス | uirusu | Virus | virus | ไวรัส |
| ガーゼ | gaaze | Gaze | gauze | ผ้าก๊อซ |
| カプセル | kapuseru | Kapsel | capsule | แคปซูล |
| ギプス | gipusu | Gips | cast | เฝือกแข็ง |
| ノイローゼ | noirooze | Neurose | neurosis | โรคประสาท |
| ヒステリー | hisuterii | Hysterie | hysteria | โรคฮิสทีเรีย |
| ワクチン | wakuchin | Vakzine | vaccine | วัคซีน |
อย่างคำว่า เวชระเบียน หรือ ใบประวัติผู้ป่วย ในภาษาญี่ปุ่นคือ karute (カルテ) ก็มาจากคำภาษาเยอรมันว่า Karte แต่คำนี้มีความหมายโดยทั่วไปคือ การ์ดหรือบัตร ดังนั้นคำภาษาเยอรมันที่มีความหมายเทียบเท่ากับเวชระเบียนจึงควรเป็นคำว่า Krankenbericht
นอกจากนี้ สำหรับบุคลากรทางการแพทย์ ภาษาเยอรมันไม่เพียงแต่เป็นภาษาที่ใช้ในการทำงานเท่านั้น แต่ยังใช้เป็นภาษาลับเพื่อเลี่ยงการเปิดเผยข้อมูลที่ไม่จำเป็นแก่ผู้ป่วยอีกด้วย อย่างเช่นคำว่า kuranke (クランケ) แปลว่า ผู้ป่วย มาจากภาษาเยอรมันว่า Kranke ที่แปลว่า คนป่วย, คำว่า essen (エッセン) แปลว่า การทานอาหาร มาจากภาษาเยอรมันว่า essen ที่แปลว่า กิน, และคำว่า suteru (ステる) แปลว่า ผู้เสียชีวิต มาจากภาษาเยอรมันว่า sterben ที่แปลว่า ตาย
นอกเหนือจากการแพทย์ ในแง่ของคำศัพท์เกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ธรรมชาติก็มีการใช้คำยืมจากภาษาเยอรมันซึ่งเป็นภาษาของประเทศที่พัฒนาแล้วหลายคำ เช่นคำว่า enerugii (エネルギー) แปลว่า พลังงาน มาจากภาษาเยอรมันว่า Energie หรือคำว่า bekutoru (ベクトル) แปลว่า เวคเตอร์ มาจากภาษาเยอรมันว่า Vektor
2. คำศัพท์เกี่ยวกับการเมืองและเศรษฐศาสตร์
| ภาษาญี่ปุ่น | คำอ่าน | ภาษาเยอรมัน | ภาษาอังกฤษ | คำแปล |
|---|---|---|---|---|
| アンチテーゼ | anchiteeze | Antithese | antithesis | เสนอข้อเห็นแย้ง |
| イデオロギー | ideorogii | Ideologie | ideology | อุดมการณ์ |
| カルテル | karuteru | Kartell | cartell | กลุ่มพันธมิตรผูกขาด |
| ゲバルト | gebaruto | Gewalt | violence | ความรุนแรง |
| コンシェルン | konsherun | Konzern | concern | กลุ่มธุรกิจประเภทหนึ่งในยุโรป พบได้มากในเยอรมนี |
| ヒエラルキー | hierarukii | Hierarchie | hierarchy | โครงสร้างแบบจัดลำดับชั้น |
| プロレタリアート | puroretariaato | Proletariat | proletariat | ชนชั้นกรรมาชีพ |
คำว่า anchiteeze (アンチテーゼ) แปลว่า เสนอข้อเห็นแย้ง มาจากเฮเกิลซึ่งนักปรัชญาชาวเยอรมัน ส่วนคำว่า puroretariaato (プロレタリアート) แปลว่า ชนชั้นกรรมาชีพ มาจาก คาร์ล มาคส์ และ ฟรีดริช เอ็งเงิลส์ นักสังคมนิยมวิทยา
คำว่า gebaruto (ゲバルト) แปลว่า ความรุนแรง เดิมเป็นคำเฉพาะกลุ่มสำหรับขบวนการนักศึกษา แต่คนส่วนมากจะคุ้นเคยกับคำว่า uchigeba (内ゲバ) หรือ gebabou (ゲバ棒) มากกว่า
คำว่า shupurehikooru (シュプレヒコール) แปลว่า การร้องตะโกนพร้อม ๆ กันของผู้ประท้วง ก็มาจากการผสมคำภาษาเยอรมัน 2 คำเข้าด้วยกันคือ sprechen ที่แปลว่า พูด และ chor ที่แปลว่า การประสานเสียง
3. คำศัพท์เกี่ยวกับวัฒนธรรม
มีคำยืมจากภาษาเยอรมันในกิจกรรมต่าง ๆ มากมาย เช่น การเล่นสกี การปีนเขา ดนตรี การทำอาหาร รถยนต์ และสัตว์เลี้ยง แต่คำบางคำที่ใช้ในภาษาญี่ปุ่นก็มีความหมายเบี่ยงเบนไปจากความหมายดั้งเดิม ดังเช่นตัวอย่างในตารางนี้
| ภาษาญี่ปุ่น | คำอ่าน | ภาษาเยอรมัน | คำแปลภาษาญี่ปุ่น | ความหมายภาษาเยอรมัน |
|---|---|---|---|---|
| アルバイト | arubaito | Arbeit | งานพาร์ทไทม์ | งาน, ผลงาน |
| ウィンナー | winnaa | Wiener | เวียนนา | …ของเวียนนา |
| エーデルワイス | eederuwaisu | Edelweiß | ดอกเอเดลไวส์ | สีขาวอันสูงศักดิ์ |
| ゲレンデ | gerende | Gelände | ลานเล่นสกี | พื้นดิน |
| シュプール | shupuuru | Spur | ร่องรอยจากสกีหรือรถเลื่อน | ติดตาม, ร่องรอย |
| スピッツ | supittsu | Spitz | สุนัขพันธุ์สปิตซ์ | (จมูกหรือหู) แหลม |
| ダックスフント | dakkusufunto | Dachshund | สุนัขพันธุ์ดัชชุน | หมาแบดเจอร์ |
| ドッペルゲンガー | dopperugengaa | Doppelgänger | ตำนานดอพเพลแกงเกอร์ | คนที่ไปทั้ง 2 ที่ |
| バウムクーヘン | baumukuuhen | Baumkuchen | ขนมบามคูเฮน | เค้กต้นไม้ |
| フォルクスワーゲン | forukusuwaagen | Volkswagen | รถยนต์โฟล์คสวาเกน | รถของประชาชน |
| メルヘン | meruhen | Märchen | เทพนิยาย | เรื่องเล่า, ตำนานพื้นบ้าน |
| ラガー | ragaa | Lagerbier | เบียร์ที่ผลิตโดยการหมักจากก้นถัง | เบียร์ที่กักเก็บไว้ |
| リュックサック | ryukkusakku | Rucksack | เป้สะพายหลัง | ถุงข้างหลัง |
| ワッペン | wappen | Wappen | ตราปักติดเสื้อผ้า | ตราประจำตระกูล |
คำว่า arubaito (アルバイト) ที่ทุกคนคุ้นเคยกันดี แปลว่า งานพาร์ทไทม์ มาจากคำว่า Arbeit ในภาษาเยอรมัน ซึ่งคำนี้แท้จริงแล้วหมายถึง งานทั่วไป การวิจัย การผลิต ผลงาน รวมถึงการบ้าน ด้วย ดังนั้นจะเห็นว่าบางทีแม้จะเป็นคำที่ยืมมาแต่ก็อาจมีความหมายที่แตกต่างออกไปได้
อีกตัวอย่างหนึ่งคือ ไส้กรอกเวียนนา (ウィンナー) อาหารที่คนญี่ปุ่นคุ้นเคยกันดี จากเมนูไส้กรอกรูปคุณปลาหมึกทอดสุดแสนน่ารักที่เด็ก ๆ ชื่นชอบ ในภาษาเยอรมันจะเป็นคำว่า Wiener Würstchen แต่จุดที่แตกต่างออกไปนั่นก็คือ รูปแบบ เพราะที่เยอรมนี ไส้กรอกเวียนนาจะอยู่ในรูปแบบของไส้กรอก “ต้ม” กล่าวอีกนัยหนึ่งคือ ดั้งเดิมแล้ว “Wiener” เป็นคำที่สื่อถึง วิธีการปรุงอาหาร มากกว่า ประเภทของส่วนผสม นั่นเองค่ะ
ภาษาและวัฒนธรรมก็เหมือนสายน้ำ มีการแลกเปลี่ยนหยิบยืมกันไปมาผ่านการติดต่อคบค้าสมาคม แต่เมื่อวันเวลาผ่านไป ก็อย่างที่เรายกตัวอย่างไปข้างต้นว่า ความหมายอาจมีการคลาดเคลื่อนไปจากเดิมได้ ทั้งนี้ คำยืมจากภาษาต่างประเทศที่ใช้ในภาษาญี่ปุ่นก็ไม่ได้มีเพียงแค่อังกฤษหรือเยอรมันเท่านั้น แต่ไว้เราจะมายกตัวอย่างให้อ่านกันอีกในบทความต่อไปนะคะ ยังไงก็ตาม สำหรับใครที่กำลังเรียนภาษาญี่ปุ่น การรู้ความเป็นมาของคำศัพท์ต่าง ๆ ก็ช่วยทำให้เราสนุกกับการเรียนได้มากยิ่งขึ้นอีกด้วยนะ
สรุปเนื้อหาจาก allabout
