เพื่อน ๆ รู้จักขนมโมจิที่มีชื่อว่า “อิโนโกะโมจิ” (亥の子餅) ไหมคะ? อิโนโกะโมจิหรือโมจิหมูป่าเป็นขนมวากาชิเฉพาะถิ่น ว่ากันว่าถ้าทานอิโนโกะโมจิในวันกุนแรกของเดือนกุนตามปฏิทินจันทรคติ จะได้รับความคุ้มครองจากโรคภัยไข้เจ็บทุกชนิด ซึ่งธรรมเนียมนี้มีมาอย่างยาวนานตั้งแต่สมัยเฮอัน! วันนี้เราจะพาไปแนะนำขนมชนิดนี้ให้เพื่อน ๆ ได้รู้จักมากขึ้นค่ะ
อิโนโกะโมจิคืออะไร ?
อิโนโกะโมจิ (亥の子餅) หรือโมจิหมูป่า คือขนมวากาชิประจำเดือนพฤศจิกายนของญี่ปุ่น ทำจากแป้งโมจิห่อไส้ถั่วแดง ตกแต่งลวดลายให้เหมือนลายหมูป่าดูน่ารัก แต่ความจริงแล้วไม่มีการกำหนดวัตถุดิบหรือรูปทรงไว้แน่นอน ทำให้มีสูตรการทำที่หลากหลาย บ้างผสมงาลงในแป้งโมจิ บ้างโรยผงคินาโกะ แตกต่างกันไปตามร้านค้า ส่วนใหญ่นิยมทานกันในภูมิภาคคันไซและจะทานกันในวันกุน (วันหมู) ของเดือนกุน (เดือน 10) ตามปฏิทินจันทรคติ เชื่อว่าจะช่วยให้สุขภาพแข็งแรง ป้องกันโรคภัยไข้เจ็บ อีกทั้งในสมัยเอโดะ วันกุนแรกของเดือนกุนตามปฏิทินจันทรคติจะเรียกว่าวันเก็นโจะ (玄猪) ทำให้บางครั้งก็เรียกอิโนโกะโมจิว่าเก็นโจะโมจิ โดยในปี 2024 นี้ วันกุนแรกของเดือนกุนจะตรงกับวันที่ 7 พฤศจิกายน
ที่มาและความเชื่อเกี่ยวกับอิโนโกะโมจิ
ธรรมเนียมนี้เกิดขึ้นครั้งแรกในราชสำนักสมัยเฮอัน โดยเป็นความเชื่อจากประเทศจีนว่าจะช่วยให้สุขภาพแข็งแรง ไร้โรคภัยไข้เจ็บ เมื่อเข้าสู่สมัยคามาคุระ ธรรมเนียมที่คล้ายคลึงกันนี้ก็แพร่กระจายไปสู่ตระกูลซามูไร และเนื่องจากหมูป่าเป็นสัตว์ที่มีลูกมาก จึงเชื่อกันว่านอกจากจะช่วยให้มีสุขภาพที่ดีแล้ว ยังสื่อถึงความเจริญรุ่งเรืองแก่ลูกหลานด้วย นอกจากนี้ ตามทฤษฎีหยินหยางและธาตุทั้งห้าจากประเทศจีน กล่าวว่าหมูป่ามีพลังงานเป็นธาตุน้ำ ช่วยขับไล่อัคคีภัย ด้วยเหตุนี้ ในสมัยเอโดะผู้คนจึงเริ่มเอาโต๊ะโคทัตสึและเตาถ่านออกมาใช้ในวันนี้ แม้แต่ในปัจจุบัน ในวงการพิธีชงชายังถือเป็นวันเปิดเตาและมีการเสิร์ฟขนมอิโนโกะโมจิร่วมด้วย
เทศกาลอิโนโกะในเกียวโต
ศาลเจ้าโกะโอ ตั้งอยู่ติดกับอุทยานแห่งชาติเกียวโตเกียวเอ็น ที่นี่จะมีการจัดเทศกาลอิโนโกะหรือเทศกาลหมูป่าในวันที่ 1 พฤศจิกายนของทุกปี โดยงานจะเริ่มประมาณ 17.00 น. เหล่าเด็กสาวในชุดสวยงามสมัยเฮอันจะนำงา ถั่วแดง และผงเกาลัดมาให้นักบวชในศาลเจ้าตำในครกหิน ทำอิโนโกะโมจิออกมา 3 แบบและถวายต่อหน้าเทพเจ้า หลังจากพิธีอันสง่างาม เวลาประมาณ 6.30 น. ขบวนแห่จะมุ่งหน้าไปยังพระราชวังเกียวโตเพื่อมอบอิโนโกะโมจิให้แก่ราชวงศ์ หลังจากนั้นในบริเวณศาลเจ้าจะทำอิโนโกะโมจิให้ผู้ที่มาสักการะขอพรให้มีสุขภาพแข็งแรง
เทศกาลที่คล้ายคลึงกันในคันโต
เทศกาลอิโนโกะจัดขึ้นมาเป็นเวลานานในหลายพื้นที่ของญี่ปุ่นฝั่งตะวันตกหลังจากการเก็บเกี่ยวข้าวในฤดูใบไม้ร่วง แต่ในคันโตและญี่ปุ่นฝั่งตะวันออก จะมีเทศกาลที่คล้ายคลึงกันคือ เทศกาลโทคันยะ (十日夜) แปลตรงตัวว่าคืนวันที่ 10 เป็นเทศกาลเก็บเกี่ยวที่จัดขึ้นในวันที่ 10 เดือน 10 ตามปฏิทินจันทรคติ และเชื่อกันว่าเป็นวันที่เทพเจ้าแห่งนาข้าวจะเสด็จกลับขึ้นภูเขา ตามชนบทเด็ก ๆ จะร้องเพลงและใช้ฟางที่มัดเป็นแท่งยาวทุบพื้นไปตามบ้านเรือนต่าง ๆ เพื่อรับขนมหรือของเล็ก ๆ น้อย ๆ ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาเทศกาลนี้ยังได้รับการนำเสนอให้เป็นวันฮาโลวีนในเวอร์ชั่นญี่ปุ่นอีกด้วย
การเปลี่ยนแปลงของฤดูกาลก็ถือเป็นโอกาสที่ดีที่เราจะได้สัมผัสกับธรรมเนียมประเพณีเก่าแก่ที่ปัจจุบันหาได้ยากโดยเฉพาะอาหารหรือขนมเฉพาะท้องถิ่น หากไปเที่ยวคันไซในช่วงฤดูใบไม้ร่วงอย่าลืมไปลองเพลิดเพลินกับขนมอิโนโกะโมจิกันนะคะ
สรุปเนื้อหาจาก oggi
