คนรักอาหารญี่ปุ่นต้องเคยได้ยินคำว่า โยโชคุ (洋食) อย่างแน่นอน หากแปลตรงตัวจะแปลว่าอาหารตะวันตก แต่ในปัจจุบันคำนี้มักหมายถึงอาหารตะวันตกที่นำมาดัดแปลงให้เป็นสไตล์ญี่ปุ่น อย่างเช่น ข้าวห่อไข่โอมุไรสุ แฮมเบิร์ก โคร็อกเกะ และอีกมากมายหลายเมนู แล้วอาหารประเภทนี้มีที่มาที่ไปอย่างไร มาดูเรื่องราวที่น่าสนใจของโยโชคุและร้านอาหารตะวันตกร้านแรกในญี่ปุ่นกันค่ะ!
อาหารตะวันตกถูกนำเข้ามาครั้งแรกในญี่ปุ่นเมื่อไร ?
หากเรามองอาหารตะวันตกในความหมายกว้าง ๆ ก็อาจกล่าวได้ว่าเริ่มต้นจาก อาหารประเภทนัมบัง ที่นำมาเข้าโดยชาวโปรตุเกสและสเปนที่เดินทางมาญี่ปุ่นในสมัยที่โอดะ โนบุนางะยังมีบทบาทอยู่ กระทั่งต่อมาก็มีร้านอาหารตะวันตกเกิดขึ้นในช่วงปลายสมัยเอโดะ ปี 1863 โดยทุกอย่างเริ่มต้นขึ้นเมื่อ คุซาโนะ โจคิจิ คนล้างจานของบริษัทการค้าฮอลันดาในเมืองเดจิมะ จังหวัดนางาซากิ ได้เรียนรู้การทำอาหารตะวันตกจนได้เปิดร้านอาหารในเมืองนางาซากิชื่อว่า เรียวรินเท (良林亭)
ร้านอาหารตะวันตก “เรียวรินเท”
เรียวรินเท (良林亭) ร้านนี้มีเรื่องราวน่าสนใจมากมาย อย่างแรกคือขนาดของร้าน เป็นร้านอาหารขนาดเล็กมากที่มีพื้นที่เพียง 6 เสื่อทาตามิหรือประมาณ 3.3 ตารางเมตร อนุญาตให้นั่งได้ไม่เกิน 6 คน และต้องจองล่วงหน้าเท่านั้น แต่ในยุคที่ไม่มีโทรศัพท์ ลูกค้าจะต้องมาจองที่ร้านด้วยตนเอง
สิ่งที่ชวนอึ้งก็คือราคาอาหารที่เมื่อเทียบเป็นค่าเงินปัจจุบันจะอยู่ที่ประมาณ 13,000 เยน! กล่าวได้ว่าเรทไม่ต่างจากร้านอาหารฝรั่งเศสระดับไฮเอนด์เลย แต่แม้จะจองยากและราคาแพงแบบนั้นก็ยังมีลูกค้ามาใช้บริการอย่างไม่ขาดสายทุกวัน โดยส่วนมากจะเป็นเจ้าหน้าที่ระดับสูงในสำนักงานผู้พิพากษานางาซากิ รวมถึงมักใช้เพื่อต้อนรับชาวต่างชาติ ซึ่งหลังจากนั้น ทางร้านก็ได้เปลี่ยนชื่อเป็น จิยูเท (自遊亭) และเปลี่ยนคันจิตัวกลางอีกครั้งเป็น จิยูเท (自由亭) โดยเปิดให้บริการจนถึงปี 1887 (ปีเมจิที่ 20)
ปัจจุบันร้านได้ย้ายไปที่ Glover Garden เป็นร้านใหม่ในชื่อ Jiyu-tei Cafe and Teahouse ตัวร้านสร้างเป็นอาคารสถาปัตยกรรมตะวันตกเก่าแก่สุดคลาสสิคที่เป็นทั้งร้านกาแฟและคาเฟ่ หากได้ไปเที่ยวนางาซากิอย่าลืมแวะไปนั่งทานอาหารและขนมอร่อย ๆ กันนะคะ
การแพร่หลายของอาหารตะวันตกในญี่ปุ่น
เมื่อญี่ปุ่นเข้าสู่สมัยเมจิ ก็มีคนนำอาหารตะวันตกแบบต้นตำรับเข้ามาสู่ญี่ปุ่นมากขึ้น ทั้งพ่อครัวประจำบ้านของนักการเมืองต่างชาติและพ่อครัวบนเรือต่างชาติ ทำให้จากอาหารที่เคยสงวนไว้กับคนเฉพาะกลุ่มเริ่มแพร่กระจายมาสู่ประชาชนทั่วไป กระทั่งในปี 1871-1873 มีร้านอาหารตะวันตกเปิดดำเนินการในโตเกียวมากมาย เช่น เซโยเคน (精養軒) ปัจจุบันคือ อุเอโนะเซโยเคน (上野精養軒), นิชชินเท (日清亭), ไคโยเท (海陽亭) เป็นต้น
อาหารตะวันตกค่อย ๆ กลายเป็นที่รู้จักในหมู่ชาวญี่ปุ่นและถูกเรียกว่า “โยโชคุ” ซึ่งตรงข้ามกับคำว่า “วาโชคุ” ที่หมายถึงอาหารญี่ปุ่นแบบดั้งเดิม อย่างไรก็ตาม แม้ว่าจะเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง แต่อาหารตะวันตกในสมัยเมจิก็ยังคงเป็นสิ่งที่เกินเอื้อมสำหรับคนทั่วไป
การดัดแปลงต้นตำหรับสู่ “โยโชคุ” อาหารตะวันตกสไตล์ญี่ปุ่น
ในสมัยเมจิ การจะหาวัตถุดิบทั้งหมดสำหรับอาหารตะวันตกเป็นเรื่องยากจึงมักใช้วัตถุดิบอื่นทดแทนเป็นส่วนใหญ่ แต่ในเวลาเดียวกัน เหล่าพ่อครัวก็ได้ดัดแปลงอาหารตะวันตกเพื่อให้เหมาะกับรสนิยมของชาวญี่ปุ่น โดยการสร้างสรรค์อาหารตะวันตกสไตล์ญี่ปุ่นขึ้นมา เช่น พอร์คคัทเล็ต (Pork Cutlet) ข้าวแกงกะหรี่ โคร็อกเกะ หอยนางรมทอด กุ้งทอด ข้าวห่อไข่โอมุไรสุ
ต่อมาเมนูพอร์คคัทเล็ตก็ถูกเปลี่ยนชื่อเป็นทงคัตสึ และในสมัยไทโช ข้าวแกงกะหรี่ โคร็อกเกะ และข้าวทงคัตสึ ก็กลายเป็นอาหารตะวันตกสามเมนูหลักที่ได้รับความนิยมที่สุด ทำให้ตั้งแต่ปลายสมัยเมจิจนถึงสมัยไทโช ร้านอาหารตะวันตกที่เสิร์ฟเมนูเหล่านี้ก็ผุดขึ้นมาเรื่อย ๆ จนเรียกได้ว่าอาหารตะวันตกได้หยั่งรากในญี่ปุ่นอย่างแท้จริง
ตัวอย่างอาหารโยโชคุ
1. ข้าวห่อไข่โอมุไรสุ
โอมุไรสุหรือข้าวห่อไข่ เป็นที่นิยมมากในหมู่เด็ก ๆ ทำโดยการนำข้าวไปผัดกับซอสมะเขือเทศแล้วห่อด้วยไข่ ชื่อนี้เป็นการผสมคำว่า Omelette ในภาษาฝรั่งเศสและคำว่า Rice ในภาษาอังกฤษ ดัดแปลงได้หลากหลาย มีทั้งราดซอสมะเขือเทศ บราวน์ซอส และนอกจากการห่อไข่เป็นชั้นบาง ๆ แล้วยังมีแบบที่วางไข่ไว้บนข้าว เมื่อใช้มีดผ่ากลางไข่ลาวานุ่ม ๆ จะไหลเยิ้มออกมา
2.แฮมเบิร์ก
อาหารประเภทเนื้อที่ถือเป็นตัวแทนของโยโชคุ ว่ากันว่ามีต้นกำเนิดมาจากสเต็กทาร์ทาร์ซึ่งเป็นที่นิยมในเมืองฮัมบูร์ก ประเทศเยอรมัน แต่ไม่มีบันทึกอย่างเป็นทางการว่าเข้ามาในญี่ปุ่นเมื่อใดหรืออย่างไร ส่วนผสมได้แก่ เนื้อบด เกล็ดขนมปัง หัวหอมสับผัด ไข่ เกลือ และพริกไทย นวดผสมให้เข้ากัน จากนั้นปั้นเป็นวงรีแล้วนำไปย่าง มีซอสหลายแบบ ทั้งซอสที่ใช้ซอสมะเขือเทศผสมซอสวูสเตอร์ ซอสสไตล์ญี่ปุ่นที่ใช้หัวไชเท้าขูดผสมโชยุ และแบบที่ใส่เต้าหู้ลงไปนวดพร้อมกัน
3. ข้าวแกงกะหรี่
แกงกะหรี่เป็นที่รู้จักไปทั่วโลก ในญี่ปุ่นเรียกกันว่า คาเรไรสุ (ข้าวแกงกะหรี่) ว่ากันว่าได้รับการเผยแพร่ผ่านทางประเทศอังกฤษในช่วงสมัยเมจิ วิธีการทำโดยทั่วไปคือนำเนื้อไปผัดกับผัก ใสน้ำแล้วใส่ผงหรือก้อนแกงกะหรี่ลงไป ต้มจนเข้าเนื้อและนำมาราดข้าว เป็นเมนูโยโชคุพื้น ๆ ที่สามารถหาทานได้ทั่วไปในญี่ปุ่น
4.โคร็อกเกะ
อาหารประเภทของทอดซึ่งได้รับการเผยแพร่มาทางยุโรปและอเมริกา แล้วดัดแปลงให้เป็นโยโชคุสไตล์ญี่ปุ่น ทำโดยการนำเนื้อสัตว์หรืออาหารทะเลไปผัดให้สุก ปรุงรส แล้วนำไปผสมกับมันฝรั่งบดให้เข้ากัน จากนั้นจึงชุบแป้ง ไข่ และเกล็ดขนมปังแล้วนำไปทอด มีไส้หลายประเภท ที่นิยมมากคือโคร็อกเกะครีมปูราดไวท์ซอส
5.สปาเกตตีสไตล์ญี่ปุ่น
อาหารประเภทพาสต้าซึ่งมีต้นกำเนิดในอิตาลี มีวิวัฒนาการและพัฒนาอย่างเป็นเอกลักษณ์ในญี่ปุ่นโดยเรียกว่า วาฟูพาสต้า (พาสต้าสไตล์ญี่ปุ่น) ส่วนใหญ่เน้นใช้วัตถุดิบเพื่อสุขภาพ เช่น ไข่ปลาทาราโกะ สาหร่าย เห็ด ต้นหอม เครื่องปรุงรสส่วนใหญ่เป็นเบสโชยุ สามารถทานได้อย่างสดชื่น
โยโชคุถูกพัฒนาจนกลายเป็นอาหารที่มีเอกลักษณ์ รูปร่างหน้าตาคล้ายอาหารตะวันตกแต่ก็มีกลิ่นอายของความเป็นญี่ปุ่น เป็นอาหารแสนอร่อยที่ถูกปากคนญี่ปุ่นรวมถึงคนไทย นอกจากอาหารที่ยกตัวอย่างมาแล้วยังมีอาหารประเภทโยโชคุอีกมากมายที่สามารถหาทานได้ตามร้านอาหารและคาเฟ่ทั่วไป แล้วทุกคนชอบโยโชคุเมนูไหนมากที่สุดคะ
สรุปเนื้อหาจาก cookdoor tsunagujapan.com
