ทุกคนเคยสงสัยไหมคะว่าทำไมคนญี่ปุ่นส่วนใหญ่ชอบไปฮาวาย ทำไมคนญี่ปุ่นถึงดูมีความสัมพันธ์แน่นแฟ้นกับฮาวาย จริงๆ แล้วที่ฮาวายมีคนญี่ปุ่นอาศัยอยู่เป็นจำนวนมากค่ะ ทำไมถึงเป็นอย่างนั้น มีประวัติความเป็นมาอย่างไร ไปดูประวัติศาสตร์ชาวญี่ปุ่นในฮาวายกันค่ะ
คนญี่ปุ่นเริ่มมาฮาวายตั้งแต่เมื่อไร?
จริง ๆ แล้วชาวญี่ปุ่นเริ่มอพยพไปฮาวายเมื่อประมาณ 150 ปีที่แล้วค่ะ ในปี 1868 ชาวญี่ปุ่นจำนวนประมาณ 150 คนได้อพยพไปเป็นแรงงานเกษตรที่ฮาวาย ภายใต้สัญญา 3 ปี และมีการเรียกคนเหล่านี้ว่า “元年者 (gannenmono)” แปลว่า “คนในปีแรก” เนื่องจากปี 1868 นั้นเป็นปีแรกของยุคสมัยเมจิ
หลังจากจบสัญญาในปี 1871 คนเหล่านี้บางส่วนก็ได้เดินทางกลับญี่ปุ่น บางส่วนก็ย้ายไปอเมริกา และบางส่วนก็เลือกที่จะตั้งรกรากอยู่ที่ฮาวาย แต่ทั้งนี้หลังจากผู้อพยพกลุ่มแรก ก็ทำให้มีการส่งคนจากจังหวัดต่าง ๆ ในญี่ปุ่นไปทำงานที่ฮาวายอีกเรื่อย ๆ ส่วนคนที่ตัดสินใจใช้ชีวิตต่อที่ฮาวายก็ได้เปิดร้านต่าง ๆ เป็นของตัวเอง ทำให้ในปัจจุบันฮาวายมีร้านรวงที่เป็นชื่อคนญี่ปุ่นอยู่มากมาย เช่น “Tamura’s” “Tamashiro Market” “Shima’s” เป็นต้น
เจ้าสาวรูปถ่าย? แต่งงานจากรูปถ่าย
เนื่องจากในกลุ่มคน 150 คนที่อพยพมานั้นมีจำนวนผู้หญิงอยู่ไม่มาก หรือไม่ผู้หญิงเหล่านั้นส่วนใหญ่ก็มากับสามี การแต่งงานกับชาวต่างชาติก็ยังไม่ถือเป็นเรื่องปกติ จึงเกิดวิธีดูตัวผู้หญิงชาวญี่ปุ่นจากภาพถ่ายขึ้น โดยทั้งสองฝั่งจะไม่เคยพบกันมาก่อน มีเพียงการแลกภาพถ่ายกันเท่านั้น ซึ่งหากดูภาพแล้วถูกใจก็จะตัดสินใจแต่งงานและให้ผู้หญิงชาวญี่ปุ่นเดินทางมาที่ฮาวาย
ทั้งนี้แม้จะฟังดูลำบากลำบน แต่วิธีการดังกล่าวก็ทำให้หลังจากนั้นเริ่มมีเด็ก ๆ ที่เกิดจากการแต่งงานของรุ่นแรก และรุ่นต่อ ๆ ไปตามมา
ยุคคนญี่ปุ่นรุ่นที่สอง
หลังจากที่คนญี่ปุ่นรุ่นแรกได้เข้ามาอยู่ฮาวาย ก็เริ่มเกิดลูกหลานรุ่นที่สองตามมา โดยคนญี่ปุ่นรุ่นที่สองนี้มีการเริ่มเรียนภาษาอังกฤษ และใช้ชีวิตในฐานะคนอเมริกันมากขึ้น อันเนื่องมาจากที่คนญี่ปุ่นรุ่นแรกในฮาวายนั้นเข้ามาในฐานะของแรงงานเกษตร สถานะทางสังคมจึงไม่ได้สูงมากนัก พ่อแม่ของรุ่นที่สองจึงพยายามให้ลูก ๆ ได้รับการศึกษาเพื่อไม่ให้ลำบากเหมือนตัวเองตอนเด็ก คนรุ่นที่สองจึงมีความขยันเรียนสูงขึ้น จนสถานะทางสังคมของคนญี่ปุ่นในฮาวายก็เริ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ เช่นกัน
ฮาวายในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง
Pearl Harbor
อีกหนึ่งเหตุการณ์ที่สำคัญที่ส่งผลต่อคนญี่ปุ่นในฮาวาย ก็คือสงครามแปซิฟิก ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสงครามโลกครั้งที่สอง เมื่อปี 1941 เพิร์ลฮาร์เบอร์ (Pearl Harbor) ของฮาวายได้ถูกทหารญี่ปุ่นโจมตี ทำให้เกิดสงครามแปซิฟิกขึ้น คนญี่ปุ่นที่ถึงแม้ว่าจะเกิดและโตที่อเมริกาก็ถูกสงสัย ไม่ไว้วางใจ จนบางส่วนก็ถูกส่งไปกักขังที่ค่าย Honouliuli บนเกาะโออาฮู และค่ายบนเกาะแซนด์ ซึ่งคนเหล่านั้นเป็นคนที่ดูน่าจะเป็นสายลับให้ญี่ปุ่น เช่น ครูโรงเรียนญี่ปุ่น คนที่เกี่ยวข้องกับศาสนา พ่อแม่ที่ส่งลูกไปเรียนโรงเรียนญี่ปุ่น หรือคนที่มีความเกี่ยวข้องกับประเทศญี่ปุ่น เป็นต้น
นอกจากนี้ ในช่วงสงคราม ชายสุขภาพดีอายุ 18-35 ปี ที่อาศัยในอเมริกาจะโดนสั่งให้เกณฑ์ทหาร บรรดาคนอเมริกันเชื้อสายญี่ปุ่นรุ่นที่สองในฮาวายก็เช่นกัน คนเหล่านี้ส่วนใหญ่จะได้รับการยอมรับว่าเป็นทหารที่เก่ง จนถึงขั้นถูกส่งไปรบที่ยุโรปด้วย
รวมถึงยังมีการจัดตั้งกองทหารที่ประกอบด้วยคนอเมริกันเชื้อสายญี่ปุ่นเกือบทั้งหมด ถึงแม้ว่าช่วงสงครามนี้จะเป็นช่วงเวลาที่ยากลำบากสำหรับทหารคนอเมริกันเชื้อสายญี่ปุ่น แต่ทุกคนก็ตั้งใจต่อสู้เพื่ออเมริกาเพราะเป็นโอกาสที่สำคัญในการแสดงให้เห็นถึงความจงรักภักดีของตนเองที่มีต่ออเมริกา ส่งให้ผลฐานะทางสังคมของตนเองดีขึ้นด้วย
หลังจากสงครามแปซิฟิก ทหารที่ได้เข้าร่วมสงครามก็ได้รับทุนการศึกษาจาก G.I. Bill (กฎหมายที่ให้สิทธิประโยชน์แก่ทหารผ่านศึกในสงครามโลกครั้งที่สอง) ทำให้มีคนที่ได้รับการศึกษาเพิ่มมากขึ้น และประสบความสำเร็จจนได้เป็นนักการเมือง ครู ทนาย หมอ และอาชีพต่าง ๆ มากขึ้น
จากสนามบินโฮโนลูลูสู่สนามบินแดเนียลเคอิโนะอุเอะ
ในปี 2017 สนามบินนานาชาติโฮโนลูลูบนเกาะโออาฮูได้มีการเปลี่ยนชื่อเป็น สนามบินนานาชาติแดเนียล เค อิโนะอุเอะ
เห็นชื่อก็รู้สึกคุ้นๆ เหมือนชื่อคนญี่ปุ่นใช่ไหมคะ ใช่แล้วค่ะ แดเนียล เค อิโนะอุเอะ เป็นชื่อของคนเชื้อสายญี่ปุ่นที่ฮาวาย ซึ่งเป็นบุคคลที่ได้ทำคุณประโยชน์หลายอย่างให้กับฮาวาย เขาเป็นคนญี่ปุ่นรุ่นที่สองที่ได้อาสาไปเป็นทหารร่วมต่อสู้ในสงครามโลกครั้งที่สอง รวมถึงไปต่อสู้ที่ยุโรป หลังจบสงครามก็ได้เรียนรัฐศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยฮาวาย และได้เป็นคนเชื้อสายญี่ปุ่นคนแรกที่เป็นสมาชิกสภา เพื่อเป็นการยกย่องคุณอิโนะอุเอะ ซึ่งได้สร้างคุณประโยชน์ ช่วยพัฒนาฮาวาย จึงได้มีการเปลี่ยนชื่อสนามบินตามคุณอิโนะอุเอะ เรียกได้ว่าเป็นคนญี่ปุ่นคนหนึ่งที่มีบทบาทสำคัญอย่างมากต่อฮาวาย
วัฒนธรรมญี่ปุ่นในฮาวาย
Poke bowl
จากประวัติศาสตร์ความเป็นมาที่กล่าวมา ทำให้คนเชื้อสายญี่ปุ่นได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของฮาวาย จนทุกวันนี้ก็มีคนที่นามสกุลญี่ปุ่นในฮาวายจำนวนมาก รวมถึงร้านค้าต่าง ๆ ของคนญี่ปุ่น และยังมีประเพณีวัฒนธรรมแบบญี่ปุ่น อย่างเช่น Bon-odori การเต้นระบำพื้นบ้านของญี่ปุ่น เทศกาลเด็กผู้หญิง เทศกาลลอยโคม เป็นต้น แม้แต่อาหารก็มีเมนูที่ได้พัฒนามาจากวัฒนธรรมญี่ปุ่นอย่าง Poke bowl ซึ่งเป็นข้าวหน้าเนื้อปลาที่หั่นเป็นชิ้น ๆ และผัก หรือ Spam musubi ข้าวปั้นหน้าแฮมกระป๋อง
Spam Musubi
ทีนี้ก็ได้รู้แล้วว่าทำไมญี่ปุ่นกับฮาวายมาเกี่ยวเนื่องกันได้อย่างไร ถ้ามีโอกาสได้ไปเที่ยวฮาวาย อย่าลืมลองสังเกตคนญี่ปุ่นหรือวัฒนธรรมญี่ปุ่นในฮาวายกันดูนะคะ
สรุปเนื้อหาจาก kaukauhawaii, jica, foobal, kizunahawaii
