“ใต้ต้นซากุระมีศพฝังอยู่” ถ้าได้ยินคำพูดนี้ขณะชมซากุระสวย ๆ ก็คงมีชะงักกันไปบ้าง แม้ว่าใต้ต้นซากุระจะไม่ได้มีศพฝังอยู่จริง แต่สำนวนที่ว่านี้มีอยู่จริงในสังคมญี่ปุ่น โดยสำนวนนี้ได้ถูกบอกเล่าต่อ ๆ กันมาตั้งแต่อดีตจนกลายเป็นเหมือนกับนิทานพื้นบ้านเรื่องหนึ่งไปโดยปริยาย วันนี้เราจะไปทำความรู้จักสำนวนและตัวอย่างแนวคิดว่าด้วยความน่ากลัวเบื้องหลังความงามของคนญี่ปุ่นกันค่ะ
ในความงดงามมีบางสิ่งถูกซ่อนไว้?
“ใต้ต้นซากุระมีศพฝังอยู่” เป็นประโยคขึ้นต้นในงานเขียนเรื่องสั้น “ใต้ต้นซากุระ (桜の樹の下には)” ของ คาจิอิ โมโตจิโร่ (梶井基次郎) หนึ่งในนักเขียนชื่อดังของญี่ปุ่น ซึ่งถูกตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อเดือนธันวาคม ปีค.ศ. 1928
เนื้อเรื่องของ “ใต้ต้นซากุระ” ได้บรรยายว่าการที่ต้นซากุระงดงามได้ขนาดนี้นั้น ต้องมีเหตุผลเบื้องหลังอยู่ และตัวละครเอกในเรื่องรู้สึกไม่สบายใจเวลามองความงามของต้นซากุระยามผลิดอกบานสะพรั่ง โดยเล่าว่าตนรู้สึกราวกับมีภาพหลอนบางอย่างแผ่ออกมาจากต้นซากุระ จนกระทั่งนึกได้ว่าคงเพราะมีศพฝังอยู่ใต้ต้นซากุระนี่เองต้นซากุระจึงได้งดงามเช่นนี้ และสามารถปลดปล่อยตัวเองจากความรู้สึกไม่สบายใจนั้น ๆ ได้ในที่สุด
แม้ว่าเนื้อเรื่องโดยคร่าว ๆ จะอยู่ที่ประเด็นเรื่องศพที่ฝังอยู่ใต้ต้นซากุระก็ตาม แต่นอกจากนี้ ในเรื่องสั้นยังมีการพูดถึงการย้อมสีซากุระ ซึ่งนำมาสู่แนวคิดอันน่าสะพรึงกลัว…
ความลับของสีชมพูคือการดื่มเลือดจากศพ!?
การย้อมสีซากุระ ของคนญี่ปุ่นมีวิธีการคือ นำกิ่งไม้ซากุระเล็ก ๆ ที่มีดอกซากุระที่ยังตูมอยู่มาผ่านความร้อนและความเย็นเพื่อดึงเอาสีชมพูของดอกซากุระมาย้อมสีผ้า อย่างไรก็ตาม ในวัฒนธรรมญี่ปุ่นมีนิทานพื้นบ้านอยู่เรื่องหนึ่งที่เล่าว่าแต่เดิมแล้วกลีบดอกซากุระนั้นมีสีขาว แต่เมื่อมีศพไปฝังอยู่ข้างใต้ ต้นซากุระจึงดูดเลือดจากศพ ที่ฝังอยู่ขึ้นมาจนทำให้กลีบดอกซากุระมีสีชมพูอย่างที่เห็น กล่าวคือสีที่ใช้ย้อมสีซากุระนั้นไม่ใช่สีจากกลีบดอกซากุระที่ยังตูมอยู่บนกิ่ง แต่เป็นเลือดที่กิ่งซากุระดูดขึ้นมาเก็บไว้นั่นเอง ซึ่งเรื่องเล่านี้เป็นเรื่องเล่าสยองขวัญที่ถูกบอกเล่าต่อ ๆ กันมาในญี่ปุ่น
หากเราพิจารณาทั้งเรื่องเล่าที่มาของสีซากุระและเรื่องสั้นของคาจิอิ โมโตจิโร่แล้ว จะเห็นได้ว่าทั้งสองเรื่องนี้มีจุดร่วมกันก็คือประเด็นที่ว่าในความงามของบางสิ่งบางอย่างนั้น บางทีเราก็จะรู้สึกได้ถึงบางสิ่งที่น่ากลัวซึ่งแฝงอยู่ ทำให้เราอดสงสัยไม่ได้ว่า ในความงามนี้ต้องมีเหตุผลอยู่เบื้องหลังแน่ ๆ ยกตัวอย่างเช่นซากศพต่างๆ ที่อยู่ใต้ต้นซากุระตามเรื่องสั้น “ใต้ต้นซากุระ”
จากสำนวนดังนำไปสู่แก่นของงานเขียน
แม้จะยังไม่เป็นที่ชัดเจนว่าทำไมคนญี่ปุ่นสมัยก่อนถึงคิดว่าใต้ต้นซากุระมีศพฝังอยู่ แต่เราอาจมองได้ว่าความคิดนี้คงเป็นความพยายามหนึ่งในการให้คำตอบว่า ทำไมต้นซากุระจึงสวยงาม ซึ่งเรื่องเล่าพื้นบ้านเกี่ยวกับต้นซากุระและเรื่องสั้นของคาจิอิ โมโตจิโร่นี้เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย และมีการนำสำนวนนี้ไปเป็นแก่นเรื่องในงานเขียนอยู่เป็นระยะ ๆ
ยกตัวอย่างเช่นไลท์โนเวลเรื่อง “ใต้เท้าของคุณซากุระโกะมีศพฝังอยู่ (櫻子さんの足下には死体が埋まっている)” แต่งโดย โอดะ ซิโอริ (太田紫織) เนื้อเรื่องเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับ ทาเทวากิ โชทาโร่ เด็กชายที่ได้ไปรู้จักกับคุโจ ซากุระโกะ นักวิทยากระดูกที่มีงานอดิเรกคือการประกอบโครงกระดูกและเก็บรักษาไว้ในบ้าน ซึ่งซากุระโกะกำลังตามหาผู้ที่อยู่เบื้องหลังปริศนาคดีต่อเนื่องที่กระดูกสฟีนอยด์ ซึ่งเป็นกระดูกรูปร่างคล้ายผีเสื้อในกระโหลกของเหยื่อจะหายไป
เพื่อน ๆ ที่สนใจลองอ่านเรื่องสั้น “ใต้ต้นซากุระ” (ภาษาญี่ปุ่น) ก็สามารถเข้าไปอ่านได้ ที่นี่ เลยค่ะ! ว่าแต่…แล้วเพื่อนๆ ล่ะคะ? คิดว่าความงามของซากุระมีที่มาจากอะไร?
